مشخصات و اطلاعاتی در مورد فورسپس کاهورن دندانپزشکی
فورسپس در لغت به معنی انبر است و ابزاری دستی جهت گرفتن و نگه داشتن اشیاء محسوب می‌شود. معمولا اکثر مردم انواع فورسپس‌ها را به عنوان انبردست، موچین و غیره در کارهای روزانه استفاده می‌کنند. اما این ابزارها در حوزه پزشکی و دندانپزشکی نیز کاربرد دارند و مواقعی که محل جراحی عمیق است پزشک از آن‌ها استفاده می‌کند. فورسپس‌ها از اصلی‌ترین ابزارها در دندانپزشکی هستند که به منظور جداسازی و برداشتن دندان‌های آسیب دیده از ریشه استفاده می‌شوند.
کاربرد فورسپس دندانپزشکی
فورسپس، این ابزار دستی که انواع مختلفی دارد و جهت کشیدن دندان‌های فاسد و خراب بسیار مناسب است. معمولا دندان‌پزشکان از این ابزار برای خارج نمودن دندان‌هایی که از بین رفته‌اند و کارایی ندارد استفاده می‌کنند. در واقع این ابزارها پروسه خارج نمودن دندان‌های پوسیده یا ریشه‌های خراب از درون فک را بسیار سهل و آسان می‌کنند. فورسپس‌ها به شکل‌ها و مدل‌های مختلفی تولید شده‌اند تا دندانپزشک با کمک آن‌ها بتواند تاج دندان‌های خراب بگیرد و با وارد نمودن فشار به دندان به صورت عمودی بدون آسیب وارد کردن به سایر دندان‌ها و بافت‌های سالم، آن را از دهان خارج کند.
فورسپس کاهورن از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟
فورسپس کاهورن‌ها از نظر ظاهری دارای سه قسمت زیر هستند.
دسته (Handle)
فورسپس‌هایی که برای کشیدن دندان‌ها طراحی شده‌اند دارای دسته‌هایی به شکل های متفاوتی هستند. به نحوی که دسته‌های دندان‌های بالایی به صورت مستقیم یا کمی خمیده هستند. با توجه به موقعیت دندانی که باید کشیده شود فورسپسی که دندانپزشک از آن استفاده می‌کند دارای دسته متفاوتی است. به عنوان مثال
فورسپس فک بالا باید به شکلی کف دست قرار بگیرد که نوک آن به طرف بالا هدایت شود و گودی دسته نیز روبه پایین روی کف دست قرار داشته باشد.
فورسپسی که برای کشیدن دندان‌های فک پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد باید به نحوی باشد که کف دست در بالای فورسپس و انگشت شست جهت تسلط و اعمال نیروی بیشتر زیر آن قرار بگیرد. به شکلی که نوک آن به طرف پایین هدایت شود.
لولا و مفصل (Hinge)
در فورسپس‌ها طراحی لولا و مفصل به نحوی انجام شده که به صورت ایمن در اطراف دندان قرار گرفته و دندانپزشک بتواند حداکثر نیرو را جهت کشیدن دندان اعمال کند.
نوک (Beak)
طراحی نوک یا منقار فورسپس به شکلی انجام می‌شود که با فرم سطح دندان تطابق داشته باشد و به خوبی دندان را زیر خط لثه نگه دارد. ازاین‌رو فورسپس‌ها دارای نوکی با سطح داخلی مقعر و سطح خارجی محدب هستند.
لازم است که اشاره کنیم نوک فورسپس‌های فک بالا در امتداد دسته به صورت مستقیم قرار دارد اما در فورسپس‌های فک پایین نوک دارای زاویه ۹۰ درجه نسبت به دسته است.
انواع فورسپس کاهورن دندانپزشکی
فورسپس کاهورن‌ها در انواع و اشکال مختلفی تولید می‌شوند. به‌طورکلی فورسپس‌ها به فورسپس‌های بالا و پایین و معمولی و مخصوص کودکان دسته‌بندی می‌شوند که هر یک خود دارای انواع متفاوتی هستند. از جمله آن‌ها می‌توان به فورسپس دندانپزشکی ریشه کش بالا، ریشه کش پایین، ریشه کش بلند، فورسپس مولر بالا و پایین، مولر فنردار بالا و پایین، قدامی بالا و پایین، فورسپس کاهورن راست بالا و چپ بالا و پایین اشاره نمود.
انواع فورسپس فک بالا
فورسپس یونیورسال (سانترال و پرمولر) بالا
این فورسپس‌ها از کنار تقریبا S شکل و از بالا صاف به نظر می‌رسند. با وجود انحنایی که در نوک این فورسپس‌ها وجود دارد دندانپزشک می‌تواند به جز دندان‌های قدامی به راحتی به دندان‌های پرمولر نیز دسترسی پیدا کند.
فورسپس پرمولر بالا
نوک این ابزار اندکی با مدل قبلی متفاوت است، اما با توجه به عدم تطابقی که در دندان‌های سانترال وجود دارد نمی‌توان برای آن‌ها از این ابزار استفاده نمود.
فورسپس سانترال و کانین بالا
این فورسپس‌ها برای دندان‌های ثنایا و نیش فک بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و در مقایسه با فورسپس‌های یونیورسال خیلی آسانتر می‌توان از آن‌ها برای دندان‌های سانترال استفاده کرد.
فورسپس مولر بالا
این فورسپس‌ها به صورت چپ و راست طراحی شده‌اند، به این دلیل که دندان‌های مولر فک بالا جز دندان‌های سه ریشه هستند. ازاین‌رو نوک این ابزار که برای دندان‌های مولر فک بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد، یک سر صاف و مقعر جهت انطباق با ریشه پالاتال و یک سر تیز جهت انطباق با قسمت فورکاسیون دو ریشه باکال دارد.
فورسپس کاهورن بالا
این فورسپس‌ها نیز به صورت چپ و راست هستند و در مقایسه با فورسپس مولرهای بالا از نوک بلندتر و یک سر دو شاخه و یک سر تیز برخورداراند. از این ابزار معمولا برای دندان‌های مولر که پوسیدگی شدیدی دارند استفاده می‌کنند. در هنگام استفاده از این ابزار احتیاط بسیار حائز اهمیت است و عدم توجه به این مسئله می‌تواند موجب آسیب وارد شدن به استخوان آلوئولار در سمت باکال گردد.
فورسپس ریشه کش بالا
این ابزار نوکی باریک دارد که دو سر آن به یکدیگر می‌رسد. این فورسپس‌ها در دو مدل کوتاه و بلند عرضه شده‌اند و به منظور کشیدن ریشه‌های شکسته شده دندان مولر فک بالا و کشیدن دندان‌های پرمولر باریک و دندان‌های ثنایای فک پایین به کار می‌روند.
فورسپس عقل بالا
این مدل از فورسپس‌ها نوک خمیده با دو سر صاف و پهن دارند و معمولا برای کشیدن دندان‌های عقل یک ریشه و دندان‌های آسیاب دوم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فورسپس یونیورسال بالا(برای اطفال)
این نوع ابزارها برای تمامی دندان‌های شیری فک بالا قابل استفاده هستند و به عنوان فورسپس یونیورسال اطفال به کار می‌روند.
انواع فورسپس‌های فک پایین
فورسپس یونیورسال پایین
این ابزارها دسته‌ای مانند فورسپس یونیورسال بالا دارند اما دارای نوک تیز تری هستند. در واقع نوک آن‌ها صاف و باریک‌تر بوده و تنها در قسمت نوک به همدیگر می‌رسند. ازاین‌رو به آسانی در نزدیکی خط سرویکال دندان قرار گرفته و کشیدن دندان را به راحتی انجام می‌دهند. معمولا از این ابزار برای دندان‌های مولر با ریشه‌های کونیکال فیوز شده و بعضی از دندان‌های شیری فک پایین استفاده می‌کنند.
از فورسپس مدل انگلیسی جهت کشیدن دندان های تک ریشه موجود در فک پایین استفاده می‌کنند و طراحی خاص آن‌ها موجب شده قدرت زیادی را ایجاد نمایند. ازاین‌رو عدم احتیاط هنگام استفاده از آن‌ها می‌تواند موجب آسیب زدن به ریشه دندان شود.
فورسپس پرمولر پایین
دندان‌پزشکان از این ابزار فقط برای دندان‌های پرمولر فک پایین استفاده می‌کنند.
فورسپس عقل پایین
این فورسپس کاهورن‌ها نوکی با دو سر تیز در مرکز دارند و برای دندان‌های آسیاب فک پایین، دندان‌های دو شاخه و دو ریشه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فورسپس کاهورن پایین
این ابزارها در طرح و مدل‌های مختلفی تولید می‌شوند اما اکثر آن‌ها نوکی با دو سر تیز و محکم دارند که با قرارگیری در انشعاب شاخه دندان‌های مولر پایین و انجام حرکت بالا و پایین و فشردن دسته فورسپس و همچنین استفاده از دو سطح باکال و لینگوال موجب می‌شوند که دندان به راحتی از جای خود خارج شود. درصورتی‌که از این ابزار به درستی استفاده نشود می‌تواند آسیب‌های جدی مانند شکستگی استخوان آلوئولار و آسیب به دندان‌های فک بالا را به دنبال داشته باشد.
فورسپس یونیورسال پایین (برای اطفال)
این ابزارها از نظر طراحی و ظاهری همانند فورسپس یونیورسال پایین ویژه بزرگسالان هستند اما سایز کوچک‌تری دارند و برای تمامی دندان‌های شیری فک پایین به کار می‌روند.
جنس فورسپس کاهورن دندانپزشکی
در تولید این ابزارها از فولاد کربن‌دار استفاده می‌شود که آلیاژی بسیار سخت و مستحکم است. ازاین‌رو می‌تواند یک ابزار قوی برای خارج نمودن دندان‌هایی با ریشه‌های قوی باشد. در واقع فورسپس کاهورن باید به حدی مقاوم و پر قدرت باشد که بتواند بیرون آوردن دندان‌ها از دهان را به خوبی انجام دهد. ازاین‌رو آلیاژ فولاد کربن‌دار می‌تواند بهترین متریال برای ساخت این ابزارها باشد.
استفاده از آلیاژ ضد زنگ و فولادی در تولید این ابزارها موجب شده که به خوبی با استفاده از دستگاه اتوکلاو تمیز و استریل شوند و با اطمینان خاطر از استریل شدن برای نفر بعدی استفاده شوند. نوع دیگر فورسپس‌های موجود در بازار یکبار مصرف هستند که از جنس پلاستیک بوده اما به دلیل استحکام و کارایی کمی که دارند کمتر در دندانپزشکی شاهد استفاده از آن‌ها هستیم.
جمع بندی
فورسپس کاهورن یکی از کاربردی‌ترین ابزارهای خاص در دندانپزشکی است که به‌طورکلی به دو دسته نوک بالایی و نوک پایینی تقسیم‌بندی می‌شوند. این ابزارها برای کشیدن ریشه و دندان‌های خراب و از بین رفته در فک بالا و پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته به این نکته نیز باید توجه نمود که هرگز نباید جای خالی دندان خارج شده با فورسپس را خالی گذاشت و باید این جای خالی با استفاده از ایمپلنت دندان پر شود.
درصورتی‌که از فورسپس‌ها به درستی استفاده نشود و دندانپزشک از مهارت کافی برای در دست نگهداشتن آن‌ها برخوردار نباشد ممکن است به دندان و بافت‌های سالم آسیب وارد شود. ازاین‌رو برای درمان مشکلات دندان‌های خود حتما به یک دندانپزشک متخصص و با تجربه که از تجهیزات مدرن و پیشرفته استفاده می‌کند مراجعه کنید تا بتوانید بدون آسیب دیدن سایر دندان‌ها، دندان آسیب دیده خود را حفظ کنید.
فورسپس دندانپزشکی وسیله ای است برای موقعی که دندانپزشک می خواهد دندان شما را بکشید. دندانپزشک نیاز به یک وسیله ای دارد که با توجه به عمیق بودن ناحیه که دندانتان قرار دارد و می خواهد بکشد ناچار است از وسیله استفاده کند که دارای دسته بلند و جا انگشتی برای فیکس کردن انگشتان و دستتان باشد. تمام این ویژگی را فورسپس دندان پزشکی را دارد.
همچنین با توجه به این که هر کدام از دندان ها در یک جای هستند و زوایای متفاوتی با هم دارند، با توجه به این تفاوت، فورسپس دندان پزشکی در انواع های مختلفی در دسترس هستند
دندانپزشک با استفاده از وسایل فورسپس دندان را می گیرد و سپس کاملاً سنجیده تا جای ممکن آن را عقب و جلو تکان می دهد تا دندان را از جای خود در آورد.
حفره ی دندان به تدریج بزرگ می شود. با این روند، دامنه ی حرکات دست دندانپزشک به اطراف افزایش می یابد.
فورسپس دندانپزشکی در انگلیسی به معنی Forceps یا انبر ابزار دستی است که برای گرفتن و نگه داشتن اشیاء بکار می‌رود. فورسپس با توجه به رده های سنی و میزان زوایای دندان در گروهای سنی به دو دسته تقسیم می شود:
۱. فورسپس دندانپزشکی بزرگسال
۲. فورسپس دندانپزشکی اطفال
دندانپزشک با استفاده از فورسپس دندان را می گیرد و سپس کاملا سنجیده تا جای ممکن آن را عقب و جلو تکان می دهد. از آنجا که استخوان اطراف دندان قابل فشرده شدن می باشد. حفره ی دندان به تدریج بزرگ می شود. با این روند، دامنه ی حرکات دست دندانپزشک به اطراف افزایش می یابد.
علاوه بر تکان دادن دندان، دندانپزشک دندان را به عقب و جلو خواهد چرخاند. این عمل چرخشی به کندن دندان کمک خواهد کرد.
در اصل دندانپزشک با استفاده از این ابزار نیرویی دقیقا روی ریشه وارد می کند. و در نهایت دندان به حدی لق می شود که دندانپزشک قادر خواهد بود آن را بیرون بکشد.
فورسپس دندانپزشکی بزرگسالان از جنس فولاد کربنی بوده و قابلیت استریل شدن در دمای بالای اتوکلاو را دارد.
